Ứng dụng Field trong AutoCAD (Phần 1: AutoCAD2005)

Có một câu hỏi khá thú vị mà chắc hẳn ai cũng trả lời được. Đó là Có máy tính bỏ túi rồi thì cần gì phải có Excel?

Calculator hay Excel

Câu trả lời là Dữ liệu liên kết (một trong những đặc điểm nổi bật của Excel) . Với Excel, bạn có thể xây dựng công thức, quản lý và chỉnh sửa cho phù hợp nhất.

Vậy bạn có biết trong AutoCAD cũng có tính năng tương tự?!

Download các ví dụ tại đây.

Vì Field trong AutoCAD 2005 còn nhiều hạn chế nên bạn có thể Xem phần 2 tại đây !

Field là gì?

  A field is updatable text that is set up to display data that may change during the life cycle of the drawing. When the field is updated, the latest value of the field is displayed.

Theo định nghĩa của AutoCAD: Field (trường) là một dạng text có thể được cập nhật để hiển thị dữ liệu thay đổi trong quá trình làm việc với bản vẽ. Khi Field được cập nhật, giá trị cuối cùng của field sẽ được hiển thị vào đó.

Nếu đã sử dụng AutoCAD, chắc hẳn mọi người đều đã từng sử dụng đường kích thước (Dimension). Có thể tạm coi giá trị trong đường Dim là một dạng trường Field đặc biệt. Dùng để hiện thị giá trị kích thước (độ dài, góc, bán kính...). Field tự động thay đổi giá trị khi người dùng tác động vào đường dim, hoặc các đối tượng mà đường dim "theo dõi".

Field trong AutoCAD 2005

Khoan nói về tính năng lập công thức (xuất hiện trên phiên bản AutoCAD từ 2008 trở lên). Ở các thế hệ thấp hơn, chưa có tính năng tuyệt vời này, nhưng nếu biết cách tận dụng, Field sẽ vẫn hữu ích cho chúng ta. Ít nhất là giúp ta tiếp cận được với một loại đối tượng mới trong AutoCAD.

Có thể coi Field trong AutoCAD 2005 là khởi đầu của các Field trong các phiên bản hiện tại. Nó có gần như mọi tính năng của các phiên bản mới hơn. Nó có thể chứa nhiều thông tin khác nhau: như ngày tháng, tên bản vẽ, thông tin đối tượng, biến hệ thống, tên máy in... Trong đó, có lẽ quan trọng nhất là thông tin đối tượng mà tôi sẽ trình bày qua các ví dụ dưới đây.

Field mang Thông tin đối tượng

Như đã biết, bất kì một đối tượng trong AutoCAD đều có thuộc tính riêng của nó. 

Ví dụ: 

• TEXT có thuộc tính Layer, Textstyle, Color, tọa độ X Y Z, ...
• Block có Tọa độ XYZ, tên Block, tỉ lệ scale...
• Một đoạn thẳng Line: có tọa độ XYZ điểm bắt đầu, điểm kết thúc, chiều dài...
• Các đối tượng đường (curve) như Polyline, 3Dpolyline, SPline, ARC, Circle... có các thuộc tính như chiều dài, diện tích... Và còn rất nhiều đối tượng và thuộc tính khác nữa.

Xem và chỉnh sửa nhanh thuộc tính đối tượng bằng cửa sổ Properties - Phím tắt Ctrl+1

Dưới đây là 04 ứng dụng của Field trong AutoCAD 2005.

 

Ví dụ 01. Field ghi cao độ, tự động thay đổi cao độ khi copy, move...

Trong bản vẽ của ngành xây dựng nói chung, thường xuyên sử dụng các block thể hiện cao độ của các địa hình địa vật, của nhà cửa, cây cối, cột điện,  ...

Block cao trình

Các bước thực hiện

- Đầu tiên, bạn lập một block cao độ như trên hình vẽ. Chú ý chọn điểm cơ sở Basepoint là đỉnh dưới của tam giác.

- Tạo một Text (hoặc MTEXT) và Insert Field. Hộp thoại "Field" xuất hiện

Chèn một Field mới

- Trong Field Names chọn -> Object và click chọn đối tượng Block vừa tạo.

Nhấp chuột vào để lựa chọn đối tượng cần lấy thông tin

- Quay trở về hộp thoại Field, lúc này sẽ xuất hiện các thuộc tính (Property) của Block vừa chọn. Lựa chọn Position (vị trí) và tick chọn tọa độ Y (tương ứng cao độ trong bản vẽ). Bạn có thể lựa chọn thêm thông số định dạng (Format) thành dạng Decimal (số thập phân).

Lựa chọn thuộc tính Position Y

- Nhấn OK.

Lúc này trong Text (hoặc MTEXT) sẽ xuất hiện trường Field (có một hình chữ nhật màu xám bao quanh). Bạn không cần lo lắng về hình CN này bởi nó sẽ không được in ra.

Sử dụng tọa độ Position Y

Từ đây, bạn có thể di chuyển (Move), Copy tùy thích, cao độ (hay chính xác hơn là tọa độ Y của block) sẽ tự động thay đổi theo. Tuy nhiên cần lưu ý những điểm mấu chốt sau:

• Bạn sử dụng lệnh Regen để cho Field cập nhật cao độ mới.
• Bạn phải copy cả cặp Block và Text cùng lúc với nhau. Field trong Text mới sẽ chọn Block mới làm đối tượng lấy tọa độ.
• Vì Text chỉ là đối tượng nhận giá trị, nên bạn có thể di chuyển thoải mái mà không sợ bị nhảy giá trị. Tuy nhiên việc Move Block là đối tượng mang giá trị sẽ làm thay đổi tọa độ Y của nó, dẫn đến cập nhật giá trị cao độ trong Text.
• Trong phần định dạng Field, không có phần mở rộng "Số chữ số sau dấu thập phân" (cái này xuất hiện trong AutoCAD đời cao). Tuy nhiên, giá trị này được quyết định bởi lệnh trong Drawing Units (đơn vị bản vẽ, lệnh UNITS). Bạn chỉ cần thiết lập tại đây cho tất cả các Field mang giá trị số khác. 
• Cách hướng dẫn tắt ô hình chữ nhật bao quanh Field

Cập nhật Video clip hướng dẫn:

Ví dụ 02. Lập block lý trình cho trắc dọc trong Nova

Hoàn toàn tương tự với cách trên, bạn có thể lập block lý trình cho trắc dọc trong Nova bằng cách sử dụng thuộc tính Position X (thay vì Position Y như trên).

Sử dụng tọa độ Position X

Bạn có thể thêm tiền tố (VD: Km0+) đằng trước Field trong Text để có lý trình dạng Km1+372.67 như trong hình vẽ. Trong AutoCAD 2008, bạn sẽ có tùy chọn tiền tố, hậu tố riêng cho Field.

 

Ví dụ 03. Lập Block chèn cọc giải phóng mặt bằng có bảng tọa độ tự động cập nhật.

Cùng cách sử dụng Field thuộc tính Position như trên, nhưng lần này ta sử dụng cả Position X và Y của đối tượng Block COC_GPMB. Các Tọa độ sẽ tự động được phân cách bởi dấu phẩy "," trong Text.

Ngoài ra, có những cách chuyên dụng khác nhau để tổng hợp tọa độ cọc GPMB. Tuy nhiên nếu bạn không có quá nhiều cọc, bạn có thể sử dụng cách sau:

Ngoài Field Text 01 như đã nói ở trên. 

• Bạn tạo thêm 2 field ở 2 text 02 và 03. 2 field này mang lần lượt Position X và Y của Block. Các text 02 và 03 này bạn đặt vào trong bảng tổng hợp.
• Sử dụng lệnh Copy đồng thời cả block và các Text 02 và 03 (Bao gồm cả Text 01) sao cho các Text mới vẫn nằm trong bảng Tổng hợp. 
• Tiếp theo di chuyển Block và Text 01 đến vị trí cắm cọc thích hợp
• Nhớ sử dụng lệnh Regen để cập nhật kết quả!

 

Ví dụ 04. Lập bảng khối lượng bóc tách cốt thép, diện tích

Khi  đã làm quen với Field và tạo được Block cao độ, bạn hoàn toàn có thể tạo ra các Text có liên kết đến các thông tin như chiều dài đoạn thẳng (hoặc đa tuyến), diện tích đa tuyến khép kín.

Từ đó có thể xây dựng được bảng tổng hợp khối lượng như hình vẽ dưới đây.

Ưu điểm dễ nhận thấy nhất là khi Stretch thay đổi kích thước đối tượng, các thông tin ở các Field sẽ tự động thay đổi theo. Tuyệt vời phải không?!!

 

Còn rất nhiều ứng dụng khác của Field mà bài viết không thể đề cập được hết. Hy vọng sau khi đọc bài viết này, bạn có thể tự tạo Block cao độ cho riêng mình. Và tìm hiểu thêm được các ứng dụng mới.

Hẹn gặp lại các bạn ở bài tiếp theo: Field trong AutoCAD 2008!

Cảm ơn các bạn đã theo dõi!

Download các ví dụ tại đây.